Sizleri bilmem, ama bu anlatacağım benim başıma hep geliyor. Ne zaman ki bir yerde durmam yada bir dükkandan alış-veriş yapmam gerekiyor, meraklı ve genç bir kitleden gelen hep o aynı soruyla karşılaşıyorum "Kaç vites abi!?" Ne hikmettir bilmem, ama ilk akla gelen sorunun, vites sayısı olması enteresan değil mi?
Halbuki sorulabilecek daha nice sorular var. Ben olsam herhalde şunları sorardım:
- Bisiklete sürekli binermisiniz?
- Bu yıl kaç km. kullandınız?
- Bisikletiniz kaç kg. ağırlığında?
- Kış ve gece şartları için ne donanım kullanırsınız?
- Daha çok nerelerde binmeyi tercih ediyorsunuz?
- Yada belki, Niçin kask kullanmıyorsunuz?
- Neden ışık ve reflektorleriniz yok!?
- Kulaklıkla bisiklete binmenin tehlikelerini bilmiyormusunuz!?
Yok illede vitesle ilgili olması gerekiyorsa eğer sormam gereken soru, o zaman şu olabilir:
Minimum ve maksimum dişli oranlarınız nelerdir?
Bazen tanıdıklarımla bisiklet sohbeti yaparken, sıklıkla şunları duyarım; "Ankara'da nasıl bisiklete binebiliriz ki trafik çok SIKIŞIK, dahası her taraf yokuş dolu". Onlara vites teknolojisinden bahsettiğim zaman aldığım cevaplar da, yine aşağı-yukarı şöyle oluyor "Sonuçta sen yokuşu kendi gücünle çıkmıyormusun!! Arabamı bu!? Vitesi olsa ne değişir, olmasa ne......
Sevgili bisiklet severler, sizlere bu yazımda vites teknolojisinin mantığını ve kullanım prensiplerini aktarmaya çalışacağım.
Vites ne işe yarar?
Vites mekanizması, gidilen yol ile kullanılan güç arasındaki ilişkiyi kontrol eder. Motorlu taşıt araçlarındaki kullanım amacı ile bisikletdeki kullanım amacı tamamen AYNIDIR.
Vitesin bilinmesi gereken başlıca özellikleri nelerdir?
- a) Minimum ve maksimum değerleri
- b) Vites sayısı ve büyüklük sırası (özellikle bisiklette)
- c) Her bir vitesin kullanım alanı
- d) Vites mekanizmasının doğru ve verimli kullanılması
Bisikletimiz ve Vitesi
Bu gün en yaygın kullanılan vites mekanizmasını ve kullanım mantığını sizlere şöyle anlatabilirim sanırım. Göbekten vitesli sistemleri saymazsak -ki onlardan size daha sonra söz edeceğim- temel mantığı vitesleri 3'e ayırır
-
1) Düz yol vitesleri
2) Tırmanış vitesleri
3) İniş vitesleri
Bu temel yaklaşımı pedal dişlilerinde görmek oldukça kolaydır. Şekil 1-b'den de anlaşılacağı üzere küçük pedal dişlisi tırmanışlarda, orta dişli düz yollarda, büyük dişli inişlerde kullanılır
Arka tekerleğe bağlı grup dişlisinde ise çalışma mantığı tamamen tersdir. Dişli sayısı azaldıkça güç azalır (döndürme momenti), buna karşılık alınan yol miktarı artar (hız)
İşte sahip olduğumuz vites sayısını arka grup dişlisi (ruble) ile on grup dişlisi'nin (ayna) kombinasyonu belirler. Yani ; 3 pedal dişlisi x 7 ruble dişlisi = 21 vites.....
Ne zaman vites değiştirilmelidir:
1. Durum: pedalın biniciyi zorlayacak kadar ağır çevrilmesidir ki , bu durumda yapılması gereken vites küçültmektir.
2. Durum: pedalın biniciyi zorlayacak kadar hızlı çevrilmesidir ki, bu
durumda yapılması gereken vites büyütmektir.
Nasıl vites değiştirilmelidir:
- İlk koşul: Vites ayarlarının tam olmasıdır.
- Ayrıca (özellikle) hareketli bölgelerin temiz ve bakımlı olması; teller ve pimler.....
- Vites değişimi süresince, pedalımızı yüklenmeden çevirmemiz hem sağlıklı hem de çabuk vites değiştirmemizin EN ÖNEMLİ ŞARTIDIR.
- Vites değişimi süresince, gideceğimiz yolu dikkate almamız gerekir.
Özellikle trafik ışıklarında durmak söz konusu olduğu zaman. Bu durumlarda mutlaka kalkış için gerekli vites, bisiklet durmadan önce (yani pedal çevirme devam ederken) hazır duruma getirilmelidir. - ÇIKISLARDA: Vitesinizi tırmanmaya başlamadan önce küçültmeli ve tırmanış devam ederken daha da küçültmeniz gerekiyorsa; önce biraz hızlanıp, sonra güç uygulamaksızın pedal çevirirken (yani yavaşlama süresi boyunca) dişlileri zorlamadan ve olabildiğince elinizi çabuk tutarak değiştirmelisiniz. Böylece durma veya denge kaybetme tehlikesi yaşamadan , yokuş şartlarına uygun daha güçlü bir vitesin size sağlıyacağı daha yavaş fakat daha rahat bir tırmanış olanağını, vites dişlilerinizi ve vücudunuzu zorlamadan elde etmiş olursunuz.
ANA MENU | E-MAIL "YAHYA'NIN
BİSİKLETİ"
